علی پاکزاد: شاخص های جهانی نشان از سختی روز افزون فضای کسب و کار برای فعالان اقتصاد ایران دارد، در آخرین گزارش منتشر شده از سوی بانک جهانی سقوط 7 پله ای ایران از نظر رتبه فضای کسب و کار جهانی برای سال 2014 میلادی پیش بینی شده است.

اما فارغ از آنچه درشاخص های بین المللی در مورد فضای کسب و کار ایران اعلام می شود، تنها نهادی که در ایران به صورت منسجم به پایش فضای کسب و کار کشور پرداخته است، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است.

دفتر گروه مطالعات محیط کسب و کار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارش های فصلی پایش محیط کسب و کار ایران که از پاییز 1389 به طور با همکاری تشکل های اقتصادی سراسر کشور تهیه و منتشر می شوند، مولفه های ملی محیط کسب و کار در ایران را ارزیابی می کنند. بر اساس پاسخ های 938 تشکل اقتصادی از سراسر کشور به پرسشنامه این گزارش، میانگین وزنی ارزیابی مولفه های محیط کسب و کار طی پاییز سال 89 تا تابستان 92 بین 21 مولفه موثر بر فضای کسب و کار کشور بزرگترین مشکل بنگاه های اقتصادی دریافت تسهیلات بانکی بوده است.

 این ارزیابی نشان می دهد از نظر تشکل های اقتصادی مشارکت کننده در تهیه این گزارش، مجموعا ارزیابی 22 مولفه ملی محیط کسب و کار در ایران طی دوره مورد ارزیابی به ترتیب سه مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانک ها» ، « بی ثباتی در قیمت مواد اولیه» و «ضعف بازار سرمایه در تجهیز منابع و نرخ بالای تامین سرمایه از بازارهای غیر رسمی» مولفه هایی واجد بیشترین ارزیابی منفی بوده اند. همچنین مولفه های «ضعف زیرساخت های تامین برق» ، «ضعف نظام توزیع و مشکلات رساندن محصول به دست مصرف کننده» و «ضعف زیرساخت های حمل و نقل » بهترین مولفه های ملی محیط کسب و کار در ارزیابی شده اند.

 این گزارش می افزاید: مولفه های ملی محیط کسب و کار در هر جامعه، مجموعه عواملی اند که به طور مشترک بر اداره و عملکرد همه بنگاه ها در جامعه مورد مطالعه اثر می گذارند، اما تقریبا خارج از کنترل مدیران بنگاه ها عمل می کنند، محیط کسب و کار عمدتا در حوزه بنگاه های کوچک و متوسط بررسی و مطالعه می شود، زیرا بنگاه های بزرگ تا حدودی می توانند با صرف هزینه هایی مانند تبلیغات برای تغییر فرهنگ مصرفی یا عملیات لابی در محافل سیاستگذار ، عوامل خارجی موثر بر اداره و عملکرد بنگاه هایشان را مهار کنند، اما بنگاه های کوچک و متوسط چنین قابلیتی ندارند و به همین دلیل بهبود محیط کسب و کار برای ادامه حیات و موفقیت بنگاه های کوچک و متوسط اهمیت زیادی دارد.




بدنام های خواستنی فضای کسب و کار

بانک ها و موسسات مالی بدنام ترین مجموعه های اقتصادی هستند که فعالان اقتصاد ایران با آنها سر و کار دارند البته این بدنامی ناشی از سازو کارهای سیستم های تجهیز مالی در کشور است که به رغم رشد فناوری های روز هنوز در ارایه خدمات نمی توانند متناسب با نیاز مشتریان عمل کنند.

از سوی دیگر بانک های کشور به دلیل مشکلات اقتصادی اقتصاد و رکود فراگیر با معضلی به نام انباشت مطالبات معوق دست به گریبان هستند، رقمی بالغ بر 63 هزار میلیارد تومان معوقات در پایان بهار امسال به ثبت رسیده است و سیستم بانکی به دلیل همین مسئله تلاش دارد در جریان اعطای تسهیلات حداکثر سخت گیری را به انجام رساند الیته یکی دیگر از مشکلات نشای از همین وضعیت ایجاد بازار سیاه پول است که در حاشیه تسهیلات رسمی و قانون بانکها ایجاد شده است.

در حال حاضر شرکتهای لیزینگی که زمانی برای فروش اقساطی و توسعه قعود مربوط به اجاره به شرط تملیک در حاشیه صنعت خودروی کشور ایجاد شده بودند به مجموعه هایی تبدیل شده اند که تبدیل به پوششی برای سیستم رسمی بانکهای کشور شده اند که در ان قالب می توانند میزان نرخ سود های کلانی از مشتریان دریافت تسهیلات دریافت کنند و این به خودی خود به رشد بازا سیاه پول در کشور دادن زده است.

 البته توسعه بازار سهام در سالهای اخیر توانسته است تا حدی این مشکل را برطرف کند ولی بورس در ایران محدود به بنگاه های بزرگ است و در عمل بنگاه های متوسط و کوچک نمی توانند از خدمات بورس بهره بردای کنند و این خود به میزان نارضایتی فعالیت اقتصادی که بخش بزرگی از بنگاه های اقتصادی کشور را از نظر تعداد در اختیار دارند دامن می زند.