تشکیل صندوق به دلایلی ازجمله کمک به کاهش میزان وابستگی (به‌ویژه تعیین سقف واردات) و افزایش تولید داخل، تأمین منابع مالی مورد نیاز کاشت، داشت، برداشت و خرید بذور دانه‌های روغنی، تأمین منابع مالی برای تحقیقات درباره توسعه بذور و ارقام جدید دانه‌های روغنی و اتخاذ سیاست‌های تشویقی برای کشاورزان و تولیدکنندگان بذور دانه‌های روغنی می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مثبت در زمینه توسعه کشت دانه‌های روغنی پیشنهاد شود.

به گزارش خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز اعلام کرد: در بین مواد غذایی، بیشترین وابستگی به واردات مربوط به روغن نباتی است که این وابستگی حدود 90 درصدی، امنیت غذایی جامعه را تهدید می کند، این در حالی است که بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که در کشورهای عمده تولیدکننده و صادرکننده دانه‌های روغنی در دنیا نقش سیاست‌های حمایتی بسیار حائز اهمیت است.

علاوه بر حمایت‌هایی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق پرداخت یارانه از تولید دانه‌های روغنی در کشورهای مختلف دنیا به عمل می‌آید، حمایت‌های دیگری نیز در جهت افزایش تولید و حفظ منافع تولیدکننده مرسوم است که در ایران نیز باید مورد توجه و عمل قرار گیرد.

یکی از اقدامات و سیاست‌های حمایتی که باید مد نظر مسئولان این بخش باشد، تشکیل صندوق حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی است که این صندوق می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود کشور نسبت به تدوین برنامه اجرایی توسعه کشت دانه‌های روغنی، ارائه پیشنهادهای لازم برای کاهش میزان وابستگی (به‌ویژه تعیین سقف واردات) و افزایش تولید داخل و ... مؤثر واقع شود.

در این گزارش سعی خواهد شد با بررسی وضعیت تولید دانه‌های روغنی در کشور به ضرورت تشکیل صندوق حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی پرداخته شود و امید است تصویب این طرح بتواند تا حد زیادی راهگشای افزایش تولید دانه‌های روغنی و تسهیل‌گر نیل به خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات این محصول باشد.

دانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع تولید انرژی در تغذیه انسان است و از طرفی کنجاله حاصل از فرآیند صنعتی آن نیز به لحاظ سرشار بودن از پروتئین یکی از اقلام مهم تغذیه دام، طیور و آبزیان به شمار می‌رود.

با وجود اهمیتی که تولید دانه‌های روغنی، از نظر کشاورزی، صنعتی، بازرگانی و نیز تأمین امنیت غذایی دارد اقدامات به عمل آمده تاکنون هرگز پاسخگوی تأمین نیاز کشور نبوده و تلاش‌هایی هم که در این راستا باید متوجه افزایش تولید شود، معطوف به تأمین روغن از طریق واردات شده است.

هرچند وزارت جهاد کشاورزی با تدوین طرح جامع 10 ساله (93-84) با عنوان "طرح تأمین منابع روغن نباتی کشور" تلاش می‌کند برنامه‌ریزی هدفمندی را برای توسعه کشت و افزایش تولید دانه‌های روغنی اجرا کند، اما این طرح نیز نتوانسته است نیازهای بخش را بهبود بخشد و با اهداف پیش‌بینی شده فاصله زیادی دارد.

پیرو درخواست شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی مبنی بر بررسی پیشنهاد طرح تشکیل "صندوق حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی"، پیشنهاد مذکور پس از ارزیابی مقدماتی، در جلسات متعددی با حضور نمایندگان دستگاه‌های مرتبط و شرکت یاد شده و نیز بازدید از ظرفیت‌های موجود، بازخوانی و بازنویسی شد.

تشکیل صندوق مذکور به دلایلی ازجمله کمک به کاهش میزان وابستگی (به‌ویژه تعیین سقف واردات) و افزایش تولید داخل، تأمین منابع مالی مورد نیاز کاشت، داشت، برداشت و خرید بذور دانه‌های روغنی، تأمین منابع مالی برای تحقیقات درباره توسعه بذور و ارقام جدید دانه‌های روغنی و اتخاذ سیاست‌های تشویقی برای کشاورزان و تولیدکنندگان بذور دانه‌های روغنی می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مثبت در زمینه توسعه کشت دانه‌های روغنی پیشنهاد شود.