محمدرضا جمشیدی

لایحه معافیت مالیات بر ارزش افزوده تمامی نهاده‌های بخش تولید و فرآوری محصولات کشاورزی در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی تصویب شد و با توجه به فضای عمومی پارلمان به احتمال بسیار در صحن علنی مجلس هم به تصویب نمایندگان مجلس می‌رسد. 

اقدام میمونی که به‌طور حتم می‌تواند دست کشاورزان را در توسعه و توجه به زیرساخت‌ها بازتر سازد و به نوعی بخش کشاورزی را صاحب امتیازی ویژه به نسبت سایربخش‌ها نماید. 

البته کشاورزی به‌طور عام از جمله مشاغلی است که نه تنها در ایران از پرداخت عوارض و مالیات‌ها معاف است، بلکه در اقصی نقاط دنیا به‌واسطه فضای پر ریسک کشاورزی و در راستای حمایت از این بخش شاهد اجرای اینگونه معافیت‌ها هستیم و حتی دولت‌ها با پرداخت یارانه‌های تولید و صادرات و برخی تخفیف‌ها شرایط را به‌گونه‌ای برای کشاورزانشان رقم می‌زنند که دست آنها را در کارزار بازار جهانی بگیرند و با قیمت تمام شده پایین‌تر رمز پیروزی آنها در بازار صادرات باشند. 

با وجود این ادله و به رغم همه حمایت‌هایی که از بخش کشاورزی صورت می‌گیرد، اما متأسفانه هنوز هم قیمت تمام شده بالا یکی از موانع توسعه بخش کشاورزی به‌شمار می‌رود که البته این مؤلفه خود ریشه در عوامل بسیاری دارد که کالبد شکافی آن قطعاً در این مقال نمی‌گنجد، اما غرض از پرداخت به این موضوع مهم وجود سیاست یک بام و دو هوایی است که متأسفانه در کشور ما مشاهده می‌شود. 

یعنی در حالی‌که به کرات عنوان می‌شود که صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی نقش به‌سزایی در ارتقای ارزش افزوده کشاورزی ایفا می‌کند و شایسته حمایت است، اما در همین مورد معافیت‌های مالیاتی در عمل با تناقض مواجه هستیم و با معاف نکردن این بخش از مالیات در عمل دست تولیدکنندگان صنایع غذایی را در استفاده بیشتر از تولیدات محصولات کشاورزی داخلی بسته‌ایم، چرا که آنقدر این بخش را مشمول عوارض و مالیات‌های مختلف می‌کنیم که تولیدکنندگان صنعت غذا برای حفظ بنگاه اقتصادی به‌جای تلاش برای ارتقای ارزش افزوده بخش کشاورزی داخلی همواره به‌دنبال استفاده از محصولات و مواد اولیه ارزان‌تر وارداتی هستند. 

به‌راستی آیا شایسته نبود اعضای محترم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس که به حق در راستای حمایت از کشاورزان زحمتکش قدم بر می‌دارند، نیم نگاهی هم به این پارادوکس داشتند که چگونه می‌شود یک سیب تا زمانی‌که روی درخت است از هرگونه عوارض و مالیات معاف باشد، اما همین که وارد قوطی شد مشمول عوارض و مالیات شود؟! 

به‌راستی این یک بام و دو هوا در سال اقتصادی مقاومتی تولید و اشتغال چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟! 

دومین مصوبه‌ای که طی چند روز اخیر در فضای رسانه‌ای کشور منتشر شد مصوبه اخیر هیأت وزیران مبنی بر تعیین حقوق ورودی موز سبز به میزان 20 درصد و شرط تقلیل آن تا 5 درصد درصورت صادرات محصولاتی مانند سیب، کشمش و پرتقال است. 

در این‌که این ترفند مانند چند راهکار دیگر وزارت جهادکشاورزی می‌تواند گام مؤثری در توسعه صادرات محصولات کشاورزی کشور به‌شمار رود هیچ شکی وجود ندارد و به‌طور حتم مصوبه مطلوبی می‌تواند تلقی شود، اما پرسش اینجاست به‌راستی معضل صادرات محصولات کشاورزی در چه عواملی نهفته است که برای توسعه صادرات نیاز به اتخاذ تصمیم‌هایی این‌چنینی وجود دارد؟!

اگر محصول کشاورزی ما مرغوب و قابل رقابت است چرا بنیه تخصصی واردات را تقویت نمی‌کنیم تا بخش کشاورزی بیش از پیش از مزایای صادراتی‌اش برخوردار شود. 

به‌راستی در جایی‌که برای تصاحب ذره‌ای از بازار جهانی باید با بهره‌گیری از متخصصان امر سال‌ها تلاش کرد، متخصصان و تجار ایرانی کجای این پازل ایستاده‌اند و در حقیقت محصولات کیفی کشاورزی ایران آیا از نظر قیمت توان رقابت با محصولات خارجی که با حمایت دولت‌هایشان تولید می‌شود را دارد؟!