این موضوع نشان از تغییری بود که از چند هفته پیش، هنگامی که معامله گران انتظار مازاد تولید محصولات کشاورزی را داشتند و سیاست گذاران به این دلخوش داشتند که مازاد تولید و کاهش قیمت محصولات کشاورزی دست کم مرهمی بر اقتصاد بحران زده جهانی خواهد بود، آغاز شد.
اما از آن زمان تاکنون گرمای سوزان و کاهش بارندگی در آمریکا کشتزارهای ذرت و سویا را زرد و خشک نموده و این در حالی است که وزارت کشاورزی آمریکا طی هفته جاری بیشترین میزان افت برآورد تولید محصول را طی ربع قرن گذشته نسبت به میزان اعلام شده قبلی گزارش نمود. امریکا بزرگترین صادر کننده ذرت، سویا و گندم است و یک سوم معاملات محصولات کشاورزی مذکور، مربوط به معاملات جهانی محصولات تولید آمریکاست. ذرت تحویل دسامبر طی یک ماه 44 درصد، گندم 45 درصد و سویا 17 درصد افزایش قیمت را تجربه نمودند.
افزایش قیمت غلات لزوم انجام مقایسه قیمت های کنونی با قیمت های سال زراعی 2007 -2008 را ایجاب نمود که در آن افزایش قیمت محصولات کشاورزی موجب بروز موجی از ناامنی غذایی در بیش از 30 کشور از بنگلادش در آسیا تا هائیتی در آمریکا ایجاد نمود و در سال 2010 ، با ممنوعیت و توقف صادرات غلات از سوی روسیه، یک افزایش ناگهانی در قیمت محصولات کشاورزی صورت گرفت. برخی از کارشناسان بر این باور بودند که خیزشهای مردمی در جهان عرب در سال گذشته ، یکی از آثار این بحران غذایی بوده است.
لوک چندلر ، رئیس بخش مطالعات کشاورزی در رابا بانک که یکی از بانکهای پیشرو در ارائه خدمات به بخش کشاورزی است می گوید بحران کنونی نیز قابلیت بازگرداندن شرایط بازار به وضعیت سال 2008 را دارد.
افزایش ناگهانی در قیمت غذا برای اقتصاد جهانی نگران کننده است ، چراکه این افزایش قیمت می تواند، باعث ایجاد ناآرامی های اجتماعی و سیاسی مانند خیزشهای مردمی در جهان عرب گردد.
اما تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که شدت این افزایش قیمت در حدی نیست که بتواند تغییرات سیاسی ایجاد نماید. در حالی که ذخایر ذرت و سویا به ویژه در ایالات متحده در شرایط بحرانی قرار دارند، شدت بحران در خصوص گندم و برنج یعنی کالاهای اساسی که به عنوان معیشت روزانه قشر کم درآمد محسوب می شوند، کمتر است. اما در مقابل، ذرت و سویا به عنوان خوراک دام ، سوخت اتانول و یا روغن خوراکی در پخت و پز نیز مصرف می گردد که خود به افزایش تقاضا و قیمت این محصول دامن میزند.
در شرایطی که هم اکنون ذرت با قیمتهایی بیش از قیمتهای افسار گسیخته سال 2008 معامله می شود و سویا این هفته از قیمتهای سال 2008 نیز عبور نمود و رکورد جدیدی را ثبت کرد، اما گندم و برنج افزایش قیمت چشم گیری نداشته اند.
در شرایطی که قیمتهای گندم به بالاتر از 8.40 دلار در هر بوشل (25.5 کیلوگرم) – قیمتی که به دنبال ممنوعیت صدور گندم روسیه در سال 2010 رقم خورد – رسیده است، اما کماکان پایین تر از رکورد تاریخی 13.345 دلار سال 2008 می باشد . برنج هم هم اکنون با قیمتی به میزان 40% پایین تر از قیمتهای سال 2008 معامله می شود.
عبدالرضا عباسیان اقتصاد دان ارشد کشاورزی سازمان کشاورزی و غذای ملل متحد (فائو) در روم می گوید: "بحران غذایی دیگری در پیش رو نخواهیم داشت. تولید انبوه و فراوانی از برنج را در اختیار داریم، و این تحول مثبتی است و ذخایر گندم نیز فعلاً مکفی هستند".
با این وجود افزایش بی سابقه قیمت غلات طی هفته های اخیر، احتمالاً به افزایش قیمت مواد غذایی منجر خواهد شد. این امر دارای پیامدهای درازمدتی از طریق ایجاد تورم به عنوان منشأ نگرانی برای بانک های مرکزی و بویژه در اقتصادهای نوظهور که در آن ها قیمت مواد غذایی تا حد زیادی متأثر از نرخ تورم می باشند، خواهد بود. کارن وارد اقتصاد دان ارشد بانک HSBC می گوید: آنچه اقتصاد جهانی به واقع نیازمند آن است یک زمان تنفس است. هر گونه فشار تورمی به ویژه فشارهایی که موجب توقف سیاستهای انبساطی اقتصاد جهانی گردد مسئله ساز خواهد شد.
جفری کاری رئیس بخش مطالعات کالایی گلدمن ساش، با اشاره به رابطه بین تورم در بخش مواد غذایی در چین و قیمت سویا که در آن فعلاً یکی از واردکنندگان عمده می باشد، ابراز می نماید: واقعاً چنین استنباط می شود که جهان وابسته به محرک اقتصاد چین است که موتور محرک آن عدم وجود تورم است.
به گزارش روابط عمومی بورس کالا، آنچه در ایالات متحده شاهد آن هستیم، افزایش فشار بر قیمتهای سویا می باشد که آثار بالقوه آن بسیار نگران کننده می باشد. بعلاوه سطح پایین ذخایر برخی غلات در جهان به این معناست که هر نوع اختلال و وقفه در تولید و عرضه فاجعه بار خواهد بود.
بنابر پیش بینی وزارت کشاورزی آمریکا ، ذخایر جهانی ذرت به 15% پایین تر از تقاضای سالیانه تنزل خواهد یافت که این رقم نشان دهنده افت قابل توجهی است که در نوع خود رکورد محسوب می شود.
حسین علی دینا، رئیس بخش مطالعات کالایی مورگان استنلی در نیویورک می گوید: فکر نمی کنم نیازی به نواختن زنگ خطر باشد. اما توجه داشته باشیم بر خلاف سالهای گذشته، در صورت کاهش تولید دیگر ذخایر جایگزینی نخواهیم داشت.
با توجه به احتمال بازگشت شرایط آب و هوایی اِل نینو،پدیده جوی که موجب خشکسالی در آرژانتین و استرالیا و باعث بروز بحران غذایی در سال 2008-2007 گردید، احتمال دارد امسال نیز اقتصاد جهانی یک بار دیگر، متأثر از تغییرات آب و هوایی گردد.
منبع: موج