حجتی در گزارش کاری خود در محضر مقام رهبری گفته است: برای خودکفایی محصولات اساسی کشاورزی، موانع متعددی توسط واردکنندگان این محصولات به وجود آمده که سال‌ها با داشتن منابع ارزی و واردات به سود کلان دست یافته و افزایش تولید داخل را مغایر منافع خود می‌دانند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، شاخص‌ترین کارهای محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی دور دوم دولت اصلاحات در دوره وزارت 4 ساله خود از سال 80 تا مرداد 84 بود، ‌تولید گندم با 73درصد رشد از 8 میلیون تن به 14 میلیون تن و  قطع واردات بیش از 6.4 میلیون تن، خودکفایی در تولید این محصول اساسی حاصل شد.

*افزایش 37 درصدی تولید محصولات کشاورزی از 64.7 میلیون تن به 88.7 میلیون تن

*افزایش 162 درصدی تولید نیشکر از 2.3 میلیون تن به 6.2 میلیون تن

* افزایش 74 درصدی تولید ذرت، از 1.12 میلیون تن به 1.95 میلیون تن .

* رشد 62 درصدی تولید دانه‌های روغنی از 247 هزار تن به 400 هزار تن.

*رشد 45 درصدی محصولات زراعی  از 44.7 میلیون تن به 64.9 میلیون تن، محصولات باغی با 14درصد رشد، از 12.2 میلیون تن به 14 میلیون تن، تولیدات دامی با 20درصد رشد، از 7.7 میلیون تن به 9.3 میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با 11درصد رشد، از 424 هزار تن به 470 هزار تن بود.

حجتی در پایان کار خود در مردادماه 1384 گزارش عملکرد خود را به مقام معظم رهبری ارائه کرد که در زیر می‌آید:

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

مقام معظم رهبری

سلام علیکم

احتراماً، در پایان دوره خدمت دولت محترم، نکاتی چند در مورد بخش کشاورزی را به استحضار می‌رساند:

1- رسالت و تعهد بخش کشاورزی

یکی از اهداف نظام جمهوری اسلامی دستیابی به استقلال همه جانبه و از جمله استقلال اقتصادی است و استقلال اقتصادی بدون توجه به بخش کشاورزی حاصل نخواهد شد. در دنیای امروز هیچ کشور توسعه یافته‌ای را نمی‌توان یافت الا اینکه بخش کشاورزی آن توسعه یافته باشد. اصولاً توسعه ملی همواره از مسیر توسعه بخش کشاورزی می‌گذرد. تأمین امنیت غذایی نیز به عنوان اصلی‌ترین پایه استقرار امنیت کشور و ثبات حکومت‌ها از وظایف دیگر بخش کشاورزی محسوب می‌گردد. لذا عمده رسالت و وظایف بخش کشاورزی را می‌توان بدین شرح بیان نمود.

- تأمین امنیت غذایی کافی با اولویت خودکفایی در تولید محصولات اساسی و حذف واردات.

- تأمین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات صنعتی و صنایع غذایی.

- افزایش صادرات با هدف برقراری تراز مثبت بازرگانی در داخل بخش.

- اصلاح تدریجی الگوی کشت در راستای استفاده بهینه از عوامل تولید و الگوی بهینه مصرف.

- رونق اقتصادی بخش در راستای کمک به اقتصاد ملی و افزایش درآمد کشاورزان.

2- تأسیس وزارت جهاد کشاورزی و توفیقات حاصله

ادغام وزارتخانه‌های جهاد سازندگی و کشاورزی سابق و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی در اواخر سال 79 و متعاقب آن انتزاع فعالیت‌های عمرانی (آبرسانی، برق‌رسانی، راهسازی و...) از این بخش، فرصت مناسبی را برای تمرکز و تقویت فعالیت‌های تخصصی بخش کشاورزی در وزارتخانه جدید فراهم آورد. در سایه الطاف الهی، انسجام و هماهنگی تشکیلاتی، اصلاح ساختار سازمانی، تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط، تلاش‌های صادقانه همکاران در سراسر کشور، سخت‌کوشی کشاورزان و با بهره‌گیری از رهنمودهای همه دلسوزان نظام و با حمایت‌های دولت و مجلس محترم و علیرغم تداوم خشکسالی در بعضی مناطق و هویدا شدن اثرات مخرب آن در سال‌های آغازین فعالیت و نیز مشکلات تبعی و طبیعی ناشی از ادغام، توفیقات عظیمی طی سال‌های اخیر نصیب بخش گردید که مایه فخر و مباهات خدمتگزاران ملت در بخش کشاورزی می‌باشد. در این دوره فعالیت (83-1379):

* تولید محصولات کشاورزی با 37 درصد رشد از 64.7 میلیون تن به 88.7 میلیون تن افزایش یافته است.

* تولید گندم با 73درصد رشد از 8 میلیون تن به 14 میلیون تن رسیده و با قطع واردات بیش از 6.4 میلیون تن، خودکفایی در تولید این محصول اساسی حاصل گردید.

* تولید نیشکر با 162درصد رشد، از 2.3 میلیون تن به 6.2 میلیون تن ارتقا یافت.

* تولید ذرت با 74درصد رشد، از 1.12 میلیون تن به 1.95 میلیون تن ارتقا یافت.

* تولید دانه‌های روغنی با 62درصد رشد، از 247 هزار تن به 400 هزار تن رسید.

* در مجموع محصولات زراعی با 45درصد رشد، از 44.7 میلیون تن به 64.9 میلیون تن، محصولات باغی با 14درصد رشد، از 12.2 میلیون تن به 14 میلیون تن، تولیدات دامی با 20درصد رشد، از 7.7 میلیون تن به 9.3 میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با 11درصد رشد، از 424 هزار تن به 470 هزار تن بالغ گردید.

برنامه‌ریزی و اقدامات اجرایی موجب رشد جهشی در کلیه محصولات کشاورزی گردیده و در نتیجه برای اولین‌بار تراز تجاری بخش کشاورزی در سال 82 مثبت شد.

قابل ذکر است که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره تراز تجاری بخش کشاورزی بین 2 تا 3 میلیارد دلار در سال‌های مختلف منفی بوده است.

در امور زیربنایی نیز بخش کشاورزی به توفیقات قابل توجهی دست یافته است.

یکی از شاخص‌های مهم ارزیابی عملکرد بخش کشاورزی، نسبت به مقدار محصول تولیدی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی است که این رقم از 700 گرم در اوایل دوره فعالیت به 920 گرم به ازای هر متر مکعب آب مصرفی بالغ شده است و این به معنی 30 درصد افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی آب در بخش است. صرفه‌جویی حاصله معادل ظرفیت‌ سدهای موجود کشور است.

دستیابی به این توفیق از طریق بهبود شیوه‌های تولید نظیر تجهیزات و نوسازی اراضی، توسعه مکانیزاسیون، استفاده از بذور اصلاح شده، کنترل عوامل خسارت‌زا، گسترش تحقیقات و به کارگیری نتایج آن و توجه جدی به مقوله آموزش و ترویج و... حاصل شده است.

تهیه طرح ده ساله توسعه آبیاری تحت فشار و تعیین مجری همراه با تأمین اعتبار و تسهیلات لازم برای این امر موجب گردید که در سال 83 به رکورد انجام آبیاری تحت فشار در سطح 76 هزار هکتار دست یابیم در حالیکه در همین سال 65 هزار هکتار نیز در دست اجرا می‌باشد.

دلایل توفیقات حاصله

- تلاش در جهت ایجاد و گسترش «باور ملی» در کلیه سطوح اعم از مسئولان، محققین و صاحبنظران، کارکنان و تولیدکنندگان نسبت به قابلیت‌های بخش، توانایی‌های نیروی انسانی، شناساندن ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل درون و برون بخش و توان استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها در راستای استقلال اقتصادی کشور و توان تأمین امنیت غذایی به ویژه در خودکفایی محصولات اساسی و مورد نیاز کشور.

- انسجام تشکیلاتی و توسعه فرهنگ کار جهادی توأم با اندوخته‌های علمی و تجربی و استفاده از تجربیات موفق در سطح ملی و جهانی.

شناساندن توانایی‌های بالقوه بخش کشاورزی و دفاع منطقی از این توانایی‌ها در راستای استقلال اقتصادی کشور در مجامع مختلف و جلب مشارکت تصمیم‌گیرندگان و سایر دستگاه‌های اجرایی در مساعدت  با بخش کشاورزی در تأمین اعتبارات و تسهیلات بیشتر برای توسعه بخش.

- تدوین طرح‌های عمدتاً ده‌ساله برای موارد مهم و اساسی بخش مانند طرح گندم، ذرت، دانه‌های روغنی، زیتون‌، آبیاری تحت فشار که همگی آنها شروع و در دست اجرا است و طرح‌های دیگر مانند، شکر، پنبه، برنج که در حال نهایی شدن است و تعیین مسئول برای هر یک تحت عنوان مجری و ارزیابی مستمر از چگونگی پیشرفت آنها برای حصول اطمینان از اجرا و شناسایی نقاط ضعف و رفع موانع طبق برنامه زمانبندی شده.

- تلاش در جهت بالا بردن شأن و منزلت کشاورزی و کشاورزان و تغییر نگرش جامعه نسبت به آنها به عنوان مثال عناصر تأثیرگذار در اقتصاد ملی همچنین تقویت تشکل‌های تولیدی و ایجاد زمینه تفاهم با آنها.

- نتیجه برنامه‌ریزی و دستیابی به توفیقات بزرگی بود که «شاکله» موفقیت وزارت جهاد کشاورزی در این راستا در دستیابی به خودکفایی تولید گندم و قطع واردات این محصول اساسی پس از چهل و پنج سال هویدا شد، که با لطف الهی و تکیه بر عزم ملی، حمایت دولت و مجلس به ویژه ثبات سیاست‌های متخذه صورت گرفت و البته بزرگی این توفیق شاید مانع ارائه سایر توفیقات شده باشد.

آز آنجا که موفقیت در خودکفایی گندم «کلید موفقیت» در سایر عرصه‌های تولید کشاورزی می‌باشد، لذا خدمتگزاران در این وزارت برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر پشتوانه کارشناسی و اعتقاد حرفه‌ای خود را به گونه‌ای انجام داده اند که در سال‌های آینده و البته نزدیک، نتایج مشابهی را در مورد سایر محصولات کشاورزی نیز عاید نمایند که در محصولاتی مانند شکر، ذرت، برنج، زیتون، دانه‌های روغنی، محصولات دامی و شیلاتی، باغی نتایج کار از هم اکنون مشخص است.

به عنوان نمونه وابستگی کشور به واردات روغن به عنوان تاریکترین نکته وابستگی و سرشکستگی کشور مورد توجه قرار گرفت و خوشبختانه با تدوین طرح دانه‌های روغنی و تعیین مجری برای این امر مهم و اجرای آن در کشور تولید روغن در سال 1384 از منابع داخلی از مرز یکصد و هشتاد هزار تن فراتر می‌رود. قابل ذکر است میزان روغن استحصالی از کلزا در سالجاری به تنهایی معادل کل روغن استحصالی از سایر دانه‌های روغنی در کشور است. دستیابی به رکورد بی‌نظیر جهانی تولید 8.1 تن کلزا در هکتار و میانگین 1570 کیلوگرم عملکرد پس از سه سال اجرا طرح (میانگین تولید جهانی 1430 کیلوگرم عملکرد در هکتار است) که نشان از پتانسیل کشور برای تولید این محصول اساسی دارد و استقبال کشاورزان از این محصول که در سال جاری محصول کلزا به 215 هزار تن رسیده است و توسعه باغات زیتون نوید دستیابی به خودکفایی را در این محصول نیز متصور می‌سازد که با پی‌گیری و اجرای طرح در کمتر از ده سال بتوان کشور را از این وابستگی رهایی بخشید.

دغدغه‌ها

- با توجه به آنچه به استحضار رسید، دغدغه اصلی خدمتگزاران در وزارت جهاد کشاورزی این است که استمرار حرکت عظیمی که به خوبی آغاز شده و تا بدین‌جا رسیده است به دنبال تغییرات در عرصه سیاسی و اجرایی کشور در این دوره یا دوره‌های آینده خدای ناکرده دچار خلل شود.

برنامه‌ریزی‌های انجام شده در این راستا ابتر بماند و افق روشن ترسیم شده و قابل حصول برای توسعه بخش کشاورزی و در نتیجه خودکفایی در محصولات اساسی و استقلال اقتصادی در این بخش در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. آنچه مهم است این است که فارغ از تغییرات آتی و حاکمیت هر گونه گرایش سیاسی و سلیقه اجرایی بر امور جاری و برنامه‌ریزی، بر این امر پافشاری شود که برنامه‌ها را تکمیل و تا حصول نتیجه نهایی آنها را ادامه دهند. گرچه باید اذعان نمود علی‌رغم توفیقات عظیم مذکور، حرکت ایجاد شده، خالی از ضعف و اشکال نبوده و یقیناً نیازمند ترمیم کاستی‌ها و رفع نواقص در روند تکاملی خود می‌باشد که در ادامه باید مورد توجه قرار گیرد.

از دغدغه‌های عمده دیگر در راستای خودکفایی محصولات اساسی ایجاد موانع متعدد توسط واردکنندگان این گونه محصولات است که سالیان دراز با در اختیار گرفتن منابع ارزی و واردات محصولات به سودهای کلانی دست یافته و افزایش تولید داخلی محصولات مغایر منافع خود می‌دانند و یا دست‌اندرکارانی که می‌توانند پشتیبان و تسهیل‌کننده زنجیره تولید از ابتدا با انتها باشند لیکن به دلیل عدم باور به ظرفیت‌های داخلی عملاً باعث کندی روند اجرای طرح‌ها در راستای خودکفایی کشور می‌گردند.

با تکیه بر پشتوانه کارشناسی برنامه‌‌ریزی‌های صورت گرفته و با توجه به عزم ملی متولیان بخش، راه انتخاب شده راهی بدون بازگشت، توفیقات حاصله قابل استمرار و گسترش برای سایر نیازهای کشور و خودکفایی در محصولات اساسی قابل حصول است، به شرط آنکه جز فرمان حرکت به جلو دستور دیگری صادر نشود.

بدیهی است مشاهده پلهوگیری مجدد کشتی‌های حامل گندم در بنادر ایران اسلامی سخت و شکننده خواهد بود.

انتظار اینجانب و کلیه خدمتگزاران در وزارت جهاد کشاورزی استمرار بخشی به تدبیری است که اندیشیده شده و توفیقات حاصله کنونی نیز نتیجه آن بوده است.

با توجه به اینکه استقلال سیاسی کشور و عزت و اعتلای آن در گرو استقلال اقتصادی و این مهم نیز در سایه رشد و پویایی بخش کشاورزی امکان‌پذیر می‌گردد، لذا عنایت ویژه به بخش کشاورزی می‌تواند استقلال و امنیت ملی را تضمین نماید.

علیهذا با عرض پوزش از تطویل کلام و تصدیع اوقات شریف حضرتعالی، خواهشمند است دستور فرمایید به نحو مقتضی مراتب مورد توجه و دقت کافی قرار گیرد.